КЕШЕГІ ДӘРІГЕ ҚАЗІРГІ КӨЗҚАРАС
##semicolon##
https://doi.org/10.31082/1728-452X-2020-219-2220-9-10-44-51##semicolon##
Эссенциалдық фосфолипидтер##common.commaListSeparator## сояның лецитиндік препараттары ретінде қолданғанда##common.commaListSeparator## адам организімінің эндогендік «жекелік» фосфолипидтерін негізінде ауыстыра алмайды.##article.abstract##
Фосфолипидтер – тұлғаның, дененің май қабаты қорының топтасуына, қалыңдауына, жиналуына қатыссыз липидтер тінінің бір тарамы. Олардың организмдегі міндетті қызметтері алуан түрлі, көпсалалы болғанмен, ең басты барысы ағза жасушаларының мембранасын түзу, құру процестеріне қатысу деп есептелген.
Осы бағытта соңғы бірнеше онжылдық көлемінде, бұл субстанция эссенциалдық фосфолипид деген атаумен гепатопротекторлық дәрі ретінде жиі пайдаланылды, кең тарады. Дегенмен, осы ЭФЛ препараттарының ұзақ жылдар бойы тәжірибелік тексеруден толық өткендігіне қарамастан, бауыр кеселдерінде олардың дәрілік қасиеттері, пайдасы, емдік мәні, әсері туралы қызу пікірталас, пікірсайыс әлі толастаған жоқ.
Мақсаты. Дәлелдемелі медицина көзқарасы тұрғысынан қазіргі кезең баспасөз жүйелеріне, тақырыптық, сындық ізденіс, әдеби шолу жасау.
Материал және әдістері.Таңдалынған ғылыми бағыт бойынша, сын тұрғысынан, соңғы 10 жылғы ақпарат көздеріне, online баспаларына, Web of Science Thomson Reuters Springer Link және Pubmed қор мәліметтеріне көлемді шолу жасалынды. Қосу (критерий) белгілері: жүргізілген зерттеу жұмыстарының, биік индекстік дәлелдемелі қорының болуы. Қоспау белгілері: зерттеу жұмыстарының биік индекстік дәлелдемелі қорының болмауы. Төменгі сапалы еңбектер.
Нәтижелері және талқылауы. Мақалада белоктардың, липидтердің табиғи маңыздылығы және фосфатидилхолиннің гепатопротекторлық препараттар құру жолының осы кезге дейінгі ең негізгі субстраты болғандығы баяндалған. Эссенциалдық фосфолипидтердің бауыр кеселдеріне түгелімен, бауырдың майлану кеселінде өзінше емдік дәрі ретінде пайдасыздығы дәлелденген. Фосфолипидтердің өзгермеген түрде бауыр жасушаларына өздігінен енуі, олардың мембраналарына жетіп зақымданған бөліктерін бітеуі, жабуы мүмкін емес деген пікір айтылған. Өйткені, олар әртүрлі биологиялық сәйкессіз генетикалық, өзара жабық жүйеге қатысты. Аналитикалық және сын тұрғысынан жасалынған тақырыптық шолу, фосфолипидтердің биосіңімділігі ішіп қабылдағанда төмен болатындығын дәлелдеді. Себебі, бұл жағдайда фосфолипидтер, хиломикрондар құрамымен бірге бірінші ретте лимфатикалық жүйеге еніп, май тініне жайылып сіңіріледі, метаболизацияланады, бауырға аз мөлшерде ғана жетеді. ЭФЛ ерітіндісін организмге парентералдық жолмен енгізгенде, бұл дәрі қан ағысымен, бауырға жетпей, басқа жүйелерде, ағзаларда жинақталып қалуы мүмкін. Мысалы, ЭФЛ-дің ең жоғарғы концентрациясы, денеге енудің қандай түрінде де, әдетте нерв тінінде және ми клеткаларынан табылады екен.
##submission.citations##
Zhangabylov AK. Saumal, kumys – lechebnye svoistva [Saumal, koumiss - medicinal properties]. LAP Lambert academic Publishing RU. – 17 Meldrum Street, Beau Bassin 715046 Mauritius; 2018. 154 p.
Bimbetov B, Zhangabylov A, Аitbaeva С, et al. Mare’s milk: Therapeutic and dietary properies. Bulletin of National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. 2019;3(379): 52-58. DOI: 10.32014/2019.2518-1467.68
Kucheryavyy YuA, Morozov SV. Gepatoprotektory: ratsionalnye aspekty primeneniia. Uchebnoe posobie dlia vrachei [Hepatoprotectors: rational aspects of their use. A textbook for doctors]. M.: Forte Print; 2012. 36 p. ISBN 978-5-905757-24-2
Graham DY, Dore MP. Helicobacter pylori therapy: a paradium shift. Expert Rew AntiInfect Ther. 2016;14(6):577-85. DOI:10.1080/14787210.2016.1178065
Nikolsky BP. (ed.) Spravochnik khimika, tom 1, 2-e izd. [The Chemist's Handbook, Vol. 1, 2nd ed.] M.: Chemistry; 1996. 1072 p.
Topchiy NV, Toporkov AA. Diseases of the digestive system. RMZh = RMZh. 2012;35:1710 (In Russ.)
Wikimedia Foundation. Inc. Alpha GPC (gliatilin). Available from: https://ru.wikipedia.org/wiki/Alpha-GPC
Kuznetsov VI, Morrison VV, Lisko OB. Lipids in the structure and functioning of biochemical membranes (review). Caratovskii nauchno-prakticheskii zhurnal = Saratov Scientific and Practical Journal. 2014;10(2): 262-266 (In Russ.)
Davydov AS. Biologiia i kvantovaia mekhanika. Glava III. Belki i ikh biologicheskie funktsii. Glava IV. Kletochnye membrany [Biology and Quantum Mechanics. Chapter III. Proteins and their biological functions. Chapter IV. Cell membranes]. Kiev: Nauk, Dumka; 1979. 296 p.
Antonov VF. Biophysics of membranes. Sorovskii obrazovatelnyi zhurna = Sorovsk Educational Journal . 1996;6: 4-12 (In Russ.)
Troshin AS, Troshina VP. Fiziologiia kletki [Cell Physiology]. M.: "Education"; 1979. 118 p.
Mukhomedzyanova SV, Pivovarov YuI, Bogdanova OV, Dmitrieva LA, Shulunov AA. Biological membrane lipids in norm and pathology (literature review). Acta Biomedica Scientifica. 2017;2(5)1:43-49 (In Russ.) DOI: 10.12737/article_59e8bcd3d6fcb1.49315019
Lombard J, López-Garcίa P, Moreira D. The early evolution of lipid membranes and the three domains of life. Nat Rev Microbiol. 2012 Jun 11;10(7):507-15. DOI:10.1038 / nrmicro2815
Gennis R. Biomembrany: Molekuliarnaia struktura i funktsiia. Per. s angl. [Biomembranes: Molecular structure and function]. M.: World; 1997. 624 p.
Endoplazmaticheskii retikulum (EPR), funktsii. Funktsii agranuliarnogo endoplazmaticheskogo retikuluma. Funktsii granuliarnogo endoplazmaticheskogo retikuluma. [Endoplasmic reticulum (ER), functions. Functions of the agranular endoplasmic reticulum. Functions of the granular endoplasmic reticulum]. Available from: https://ru.wikipedia.org/wiki
Kanyukov VI. Strekalovskaya AD, Saneeva TA. Belki, lipidy: Uchebnoe posobie [Proteins, lipids]. Orenburg: Orenburg State University; 2012. 122 p.
Plant cells. Materials from Wikipedia. Available from: https://ru.wikipedia.org/wiki
18 Zyak GV, Drozdov AL, Shulga SM. Modern understanding of the biological properties of lecithin (lecture for doctors). Lektsii dlia praktikuiushchikh vrachei = Lectures for Practicing Doctors. 2010;15(2):123-135 (In Russ.)
Bilich G.L. Biologiia. V 4 tomakh [Biology. In 4 volumes]. - M.: Oniks Publishing House; 2019. 864 p.
Matveev AV. Gepatoprotektory. Analiz mezhdunarodnykh issledovanii po preparatam gruppy lekarstv dlia pecheni [Hepatoprotectors. Analysis of international studies on drugs in the group of drugs for the liver]. Simferopol, IG "ARIAL"; 2013. 384 с. ISBN 978-617-648-199-7
Gunderman KY. Essential phospholipids - essential therapy for non-alcoholic fatty liver disease. Meditsina (Almaty) = Medicine (Almaty). 2017;10(184):102-104 (In Russ.)
Zimmerman YS, Vologzhanina LG. Patient adherence to adherence to medical recommendations as an effective factor in increasing the effectiveness of treatment. Clinicalmedicine. 2015; 93(3):5-13 (In Russ.)
Nersesov AV, Zhankalova ZM, Raisova AM, et al. Characterization of outpatients suffering from liver conditions (Chronic viral hepatitis, hepatic steatosis, hepatic disease related todiabetesorobesity) managed under real life conditions and receiving a treatment with Essentiale® asanadjunctivetreatment to standard care (the results of multicenter study REPAIR. Meditsina (Almaty) = Medicine (Almaty). 2017; 9(183):12-143 (In Russ.)
Borisova IV, Palgova LK, Tarasova MA. The use of essential phospholipids in the treatment of medicinal liver damage during pregnancy. Zhurnal akusherstva i zhenskikh boleznei = Journal of ObstetricsandWomen'sDiseases. 2017; 66(2):14-23 (In Russ.)
Vasilenko IA, Dolgova GV, Sorokoumova GM, et al. Comparative study of hepatoprotective drugs Essentiale forte N, Phosphogliv, Essliver forte. RMZh = RMJ. 2013;13:681-684 (In Russ.)
Maev IV, Dicheva DT, Lebedeva EG, et al. The role of essential phospholipids in modern treatment regimens for non-alcoholic steatohepatitis. Consilium Medicum( prilozhenie) = Consilium Medicum (appendix). 2011;1:34-37 (In Russ.)
Oparin AG, Lavrova NV, Blagoveshchenskaya AV. Hepatoprotectors: tactics of clinical trials. Skhіdnoєvropeiskii zhurnal vnutrіshnoї ta sіmeinoї meditsini = The East Europe Journal of Internal and Family Medicine. 2016;1:75-81 (In Russ.). DOI: 10.15407/internalmed2016.01.075
Denisenya G. Essliver Forte: careful protection. Novaia apteka = New pharmacy. 2012;5:138–139 (In Russ.)
Ushkalova E.A. The place of essential phospholipids in modern medicine. Farmateka = Farmateka. 2003;10:10-15 (In Russ.)
Mekhtiev SN, Okovityy SV. Principles of choosing hepatoprotectors. Lechashchii vrach = Attending doctor. 2016; 8:31
(In Russ.)
Belovol AN, Knyazkova II. Clinical pharmacology of hepatoprotectors. Liki of Ukraine = Medicine of Ukraine. 2019;5-6(231-232):18-24 (In Russ.)
Mereshinsky MF, Cherkasova LS. Osnovy klinicheskoi biokhimii. [Fundamentals of Clinical Biochemistry]. M.: Medicine; 1965. 360 p.
Wang Z, Klipfell E, Brian JB, et. al. Gut flora metabolism of phosphatidylcholine promotes cardiovascular disease. Nature. 2011; 472(7341): 57-63. DOI: 10.1038/nature09922
Goldacre Ben. Vsia pravda o lekarstvakh. Mirovoi zagovor farmkompanii [The whole truth about drugs. World conspiracy of pharmaceutical companies]. M.: RIPOL classic; 2016. 576 p. ISBN 978-5-519-65221-6
Semenova IV, Ponezheva ZhB. Actual principles of therapy chronic hepatitis of various etiologies. Arkhiv vutrennei meditsiny = Archives of Internal Medicine. 2015;6:34-42 (In Russ.). DOI: 10/20514/2226-6704-2015-0-6-14-20
Busalаeva EI, Tarasova LV, Matveeva TS. Hepatoprotectors in clinical practice. selection algorithm. Zdravookhanenie Chuashii = Healthcare of Chuvashia.2015; 2:18-21 (In Russ.)
Sukhanov DS, Okovityy SV. Hepatoprotectors properties of the problem. Terapevticheskii arkhiv = Therapeutic Archive. 2012; 81(2):62-68 (In Russ.)
Lieber CS, Weiss DG, Groszmannet R, et al. Veterans Affairs Cooperative Study of polyenylphosphatidylcholine in alcoholic liver disease: effects on drinking behavior by nurse/physician teams. Alcohol Clin Exp Res. 2003 Nov;27(11):1757-64. DOI: 10.1097/01.ALC.0000093744.12232.34
Lieber CS, Weiss DG, Groszmann R, et al. II. Veterans Affairs Cooperative Study of polyenylphosphatidylcholine in alcoholic liver disease. Alcohol Clin Exp Res. 2003 Nov; 27(11):1765-72. DOI: 10.1097/01.ALC.0000093743.03049.80
Bimbetov BR, Zhangabylov AK. Aitbaeva SA. The qualitative composition of sublimated mare’s milk. Medicine (Almaty).2019; 6(204):23-28 (In Russ.). DOI: 10.31082/1728-452X-2019-204-6-23-28
