ЭССЕНЦИАЛДЫ ТРЕМОР ТЕК ҚАНА ТРЕМОР ЕМЕС
##semicolon##
https://doi.org/10.31082/1728-452X-2021-223-1-39-43##semicolon##
эссенциалды тремор, беймоторлы симптомдар, үрей, депрессия, когнитивтік өзгерістер, деменция.##article.abstract##
Эссенциалды тремор – жүйке ауруларының кең тараған түріне жатады. Бұл аурудың табиғаты әзірге толық анық емес. Ертеректе бұл патология қалтырауық гиперкинез түрінде байқалатын, қозғалу жүйесінің бұзылуы ретінде қабылданатын. Ал кейбір науқастарда байқалатын депрессия, үрей немесе апатия секілді симптомдар треморлық көрсеткіштің басым болуына байланысты туындайтын организмнің реакциясы саналатын. Когнитивтік функциялардың бұзылуы жасы ұлғайған карияларда жиі кездесетін еншілес паталогияға жатады. Бұл шынымен де солай ма?
Зерттеу жұмысының мақсаты. Эссенциалды тремордың көрінісі байқалған науқастарды беймоторлықтар тобына жатқызудың мүмкіндігі туралы ғылыми әдебиеттерге шолу жасау арқылы тиісті мағлұматтарды саралау.
Материал және әдістері. Тиісті ғылыми мағлұматтарды жинау мақсатымен әдебиеттерге шолу Web of Science, PubMed қорлары арқылы жүргізілді. Нәтижесінде 2000 жылдан бері жарық
көрген мақалалар зерделеуден өткізілді. Ғылыми еңбектерді саралау кезінде «эссенциалды тремормен» бірге «беймоторлық симптомдар, үрей, депрессия, апатия, когнитивті өзгерістер, ұйқының бұзылуы, есту және сезіну қабілеттерінің бұзылуы» секілді атаулар жетекшілкке алынды. Іздену жұмыстарына эссенциалдық тремордың белгісі байқалған науқастарды зерттеуге бағытталған метаталдаулар, баламасыз зерттеулердің түпнұсқасы, ретроспективті және когнитивті зерттеулер негіз болды.
Нәтижелері және талқылауы. «Үрей, депрессия, апатия, когнитивті өзгерістер, ұйқының бұзылуы, есту және сезіну қабілеттерінің бұзылуы» секілді симптомдар эссенциалды тремордың белгісі бар науқастардың барлығына тән екендігі анықталды. Симптомдардың алғашқы үшеуін тремордың басталуына байланысты орын алатын реакция деп санауға болады. Когнитвтік функциялардың, есту және сезім қабілеттерінің бұзылуы жасы ұлғайған карияларда жиі кездесетін, негізгі ауруға еншілес паталогия деп саналды. Бірақ әрқашанда солай болады деп ойлау – жиі кездесетін қателіктің нышаны. Соңғы 20 жыл аралығында жарық көрген ғылыми еңбектер аурулардың аталмыш клиникалық көрінісі бар түрлерін «беймоторлық» сипаттағы эссенциалдық тремор деп санау қажет екендігін дәлелдейді.
Қорытынды. Соңғы кездері неврология саласының мамандары эссенциалды треморды дифференциалдық тұрғыдан диагностикалау мәселесіне жете көңіл бөлуде. Бастапқы кезеңде аурудың осы түрін диагностикадан өткізу біршама оңай болып көрінгенімен, кейінгі кезде жүргізілген зерттеу нәтижелері оның қозғалу функциясын бұзушы гетерогенді ауру екендігін дәлелдей түседі. Сонымен қатар, бұл ауру өзінің патофизиологиялық тұрақсыздығына байланысты клиникалық көріністердің көптеген сипаттарын да қоса туғызуы мүмкін.
##submission.citations##
Louis ED, Bares M, Benito-Leon J, Fahn S, Frucht SJ, Jankovic J, Ondo WG, Pal PK, Tan EK. Essential tremor-plus: a controversial new concept. Lancet Neurol. 2020 Mar;19(3):266-270. Epub 2019 Nov 22. PMID: 31767343. doi: 10.1016/S1474-4422(19)30398-9
Louis ED. Non-motor Symptoms in Essential Tremor: A Review of the Current Data and State of the Field. Parkinsonism Relat Disord. 2016 Jan;22(0 1):S115-8. PMID: 26343494; PMCID: PMC4764070.
doi: 10.1016/j.parkreldis.2015.08.034
Chunling W, Zheng X. Review on clinical update of essential tremor. Neurol Sci. 2016 Apr;37(4):495-502. Epub 2016 Jan 9. PMID: 26749268. doi: 10.1007/s10072-015-2380-1
Sengul Y, Sengul HS, Yucekaya SK, Yucel S, Bakim B, Pazarcı NK, Özdemir G. Acta. Cognitive functions, fatigue, depression, anxiety, and sleep disturbances: assessment of nonmotor features in young patients with essential tremor. Neurol Belg. 2015 Sep; 115(3):281-7. PMID: 25471376. doi: 10.1007/s13760-014-0396-6
Chandran V, Pal PK. Essential tremor: beyond the motor features. Parkinsonism Relat Disord. 2012 Jun;18(5):407-13.
Epub 2012 Jan 2. PMID: 22217558. doi: 10.1016/j.parkreldis.
12.003
Li ZW, Xie MJ, Tian DS, Li JJ, Zhang JP, Jiao L, Tang ZP, Tang RH. Characteristics of depressive symptoms in essential tremor. J Clin Neurosci. 2011 Jan;18(1):52-6
Sengul Y, Otcu H, Ustun I, Sengul HS, Cersonsky T, Alkan A, Louis ED. Neuroimaging depression and anxiety in essential tremor: A diffusion tensor imaging study. Clin Imaging. 2019 NovDec;58:96-104. Epub 2019 Jun 27. PMID: 31284179. doi: 10.1016/j.
clinimag.2019.06.016
Lenka A, Benito-León J, Louis ED. Is there a Premotor Phase of Essential Tremor? Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2017 Oct 5;7:498. PMID: 29051842. PMCID: PMC5633681. doi: 10.7916/ D80S01VK
Louis ED, Huey ED, Gerbin M, Viner AS. Apathy in essential tremor, dystonia, and Parkinson's disease: a comparison with normal controls. Mov Disord. 2012 Mar; 27(3):432-4. Epub 2011 Dec 19. PMID: 22183872. PMCID: PMC3684437. doi: 10.1002/mds.24049
Musacchio T, Purrer V, Papagianni A, Fleischer A, Mackenrodt D, Malsch C, Gelbrich G, Steigerwald F, Volkmann J, Klebe S. NonMotor Symptoms of Essential Tremor Are Independent of Tremor Severity and Have an Impact on Quality of Life. Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2016 Mar 8;6:361. PMID: 26989573. PMCID: PMC4790197. doi: 10.7916/D8542NCH
Barbosa R, Mendonça M, Ladeira F, Miguel R, Bugalho
P. Probable REM-Sleep Behavior Disorder and Dysautonomic Symptoms in Essential Tremor. Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2017 Dec 29;7:522. PMID: 29520329. PMCID: PMC5840316. doi: 10.7916/D8Z61VW5
Jhunjhunwala K, Pal PK. The Non-motor Features of Essential Tremor: A Primary Disease Feature or Just a Secondary Phenomenon? Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2014 Aug 5;4:255. PMID: 25120945. PMCID: PMC4122824. doi: 10.7916/D8D798MZ
Bologna M, Berardelli I, Paparella G, Ferrazzano G, Angelini L, Giustini P, Berardelli A. Tremor Distribution and the Variable Clinical Presentation of Essential Tremor. The Cerebellum. 2019. doi:10.1007/s12311-019-01070-0
Acar BA, Acar T. Essential Tremor is not Only a Movement Disorder; Its Relationship with Sleep and Anxiety. Noro Psikiyatr Ars. 2019 Mar;56(1):18-22. Epub 2018 Sep 17. PMID: 30911232. PMCID: PMC6427083. doi: 10.5152/npa.2017.22858
Tan EK, Fook-Chong S, Lum SY, Gabriel C, Koh KK, Prakash KM, Louis ED. Non-motor manifestations in essential tremor: use of a validated instrument to evaluate a wide spectrum of symptoms. Parkinsonism Relat Disord. 2005 Sep;11(6):375-80. PMID: 16102997. doi: 10.1016/j.parkreldis.2005.04.007
Tantik Pak A, Otcu H, Sengul HS, Corakci Z, Sengul Y, Alkan A. Cognitive and brain micro-structural correlates of alexithymia in essential tremor patients. Appl Neuropsychol Adult. 2020 Jul 11:1-10. Epub ahead of print. PMID: 32657147. doi: 10.1080/23279095.2020.1786693
Shalash AS, Mohamed H, Mansour AH, Elkady A, Elrassas H, Hamid E, Elbalkimy MH. Clinical Profile of Non-Motor Symptoms in Patients with Essential Tremor: Impact on Quality of Life and AgeRelated Differences. Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2019 Dec 6;9:10. PMID: 31867132. PMCID: PMC6898893. doi: 10.7916/
tohm.v0.736
Ondo WG, Sutton L, Dat Vuong K, Lai D, Jankovic J. Hearing impairment in essential tremor. Neurology. 2003 Oct 28;61(8):1093-7. PMID: 14581670. doi: 10.1212/01.wnl.0000086376.40750.af
Sengul Y. Auditory and Olfactory Deficits in Essential Tremor
Review of the Current Evidence. Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2020 Jun 9;10:3. PMID: 32775017. PMCID: PMC7394198.
doi: 10.5334/tohm.57
Altuntaş EE, Uysal IO, Sentürk IA, Topaktaş S. Audiovestibular evaluation in patients with essential tremor. Balaban H, Eur Arch Otorhinolaryngol. 2012 Jun; 269(6):1577-81.
Yilmaz NH, Akbostanci MC, Yılmaz N. Sensorineural Hearing Loss in Non-depressed Essential Tremor Cases and Controls: A Clinical and Audiometric Study. Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2015; 5:281. PMID: 25667817. PMCID: PMC4314288. doi: 10.7916/D8XW4HKQ
Giorelli M, Bagnoli J, Consiglio L, Difazio P, Zizza D, Zimatore GB. Change in Non-motor Symptoms in Parkinson's Disease and Essential Tremor Patients: A One-year Follow-up Study. Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2014 Apr 14;4:216. PMID: 24757583. PMCID: PMC3986491. doi: 10.7916/D82J68TH.
Louis ED. Non-motor symptoms in essential tremor: A review of the current data and state of the field. Parkinsonism Relat Disord. 2016 Jan;22 Suppl 1(0 1):S115-8. PMID: 26343494; PMCID: PMC4764070. doi: 10.1016/j.parkreldis.2015.08.034
Wu Y, Wang X, Wang C, Sun Q, Song N, Zhou Y, Jiang Q, Qiao Y, Xu J, Liang L, Tang H, Ma J, Gao X, Chen SD. Prevalence and clinical features of non-motor symptoms of essential tremor in Shanghai rural area. Parkinsonism Relat Disord. 2016 Jan;22:15-20. PMID: 26777409. doi: 10.1016/j.parkreldis.2015.10.617
Giorelli M, Bagnoli J, Consiglio L, Lopane M, Zimatore GB, Zizza D, Difazio P. Do non-motor symptoms in Parkinson's disease differ from essential tremor before initial diagnosis? A clinical and scintigraphic study. Parkinsonism Relat Disord. 2014 Jan;20(1):17-21. Epub 2013 Sep 12. PMID: 24080307. doi: 10.1016/j. parkreldis.2013.09.004
Medeiros LM, de Castro PC, Felício AC, Queiros BB, Silva SM, Ferraz HB, Bertolucci PH, Borges V. Patients with essential tremor can have manual dexterity and attention deficits with no impairments in other cognitive functions. Arq Neuropsiquiatr. 2016 Feb;74(2):1227. PMID: 26982989. doi: 10.1590/0004-282X20160006
