ЦЕРЕБРОВАСКУЛЯРЛЫҚ ПАТОЛОГИЯ. НЕЙРОПРОТЕКЦИЯ. ТЕРАПИЯНЫ ТАҢДАУ (әдебиеттік шолу)
Кілттік сөздер:
цереброваскулярлық аурулар, созылмалы ми ишемиясы, нейропротекция, Мексидол, Мексидол ФОРТЕ 250.Аннотация
Кіріспе. Соңғы жылдары цереброваскулярлық аурулар (ЦВА) проблемасына қызығушылық артты, бұл осы патологиядан халықтың аурушаңдығының, мүгедектігінің және өлім-жітімнің жоғары болуына байланысты. Созылмалы ми ишемиясы (ХИМ) – цереброваскулярлық патологияның үдемелі инсультсыз формасы болып табылады.
Созылмалы ЦВА клиникалық көрінісінің әртүрлілігі тек әртүрлі генездің когнитивті бұзылыстарымен шектелмейді. Бұл патологиядағы негізгі клиникалық синдромдар: когнитивті бұзылулар, ошақты неврологиялық тапшылық, астениялық жағдайлар, ұйқының бұзылуы, психоэмоционалды бұзылулар (мазасыздық және депрессия) және т.б.
Зерттеу мақсаты. Созылмалы ми ишемиясының патогенезі мен даму факторлары, оның клиникалық көріністері туралы заманауи әдеби деректерді зерттеу негізінде Мексидол препаратының мысалында науқастарда нейропротекторлық терапияның заманауи мүмкіндіктері ұсынылған.
Әдістері. Жүйелі іздеу PubMed, MEDLINE, Google Scholar сияқты электрондық библиографиялық дерекқорларда, электрондық ресурста және созылмалы ми ишемиясы мәселесі бойынша ашық қолжетімді мақалалар бойынша орыс тілді, ағылшын тілді сайттарда, сондай-ақ медициналық журналдардың ресми интернет-беттерінде Мексидол препараты бойынша жүзеге асырылды.
Іздеу шарттары: рандомизацияланған бақыланатын зерттеулер, мета-анализдер және түпнұсқа зерттеулер.
Нәтижелері және талқылауы. ХИМ-ді емдеуде нейропротекторлармен емдеу маңызды орын алады-ми жасушаларының қызметін жақсартуға және тұтастығын қалпына келтіруге арналған препараттар.
Ноотропты препараттар нейрондық пластиканы арттыруға, жүйке жасушаларының бейімделу қабілетін арттыруға және нейрондардағы метаболикалық процестерді жақсарту арқылы олардың зақымдаушы факторларға әсерін азайтуға мүмкіндік береді. Ноотропты препараттар мидың жоғары интегративті функцияларына оң әсер етеді, оқу процестерін, есте сақтауды шоғырландыруды жеңілдетеді.
Мексидолдың негізгі әсерлері антиоксидантты, антигипоксантты және мембраналық тұрақтандырғыш, сондай-ақ глутамат экситотоксикалығының төмендеуі болып табылады. Олардың комбинациясының арқасында Мексидол ноотропты, антиамнестикалық, анксиолитикалық және басқа да әсерлерге ие. Препараттың артықшылығы-терапевтік әсердің кеңдігі, жоғары қауіпсіздік профилімен үйлестірілуі, седативті, бұлшықет босаңсытатын, ынталандырушы әсердің болмауы. Антиоксидант пен антигипоксант Мексидолдың басты артықшылығы – оның тиімді қолданылуына ықпал ететін экспозицияның мультимодальділігі.
Қорытынды. Мексидол екі деңгейде жүзеге асырылатын фармакологиялық әсерлердің кең спектріне ие – нейрондық және тамырлы. Ол нейропротекторлық, антигипоксикалық, ишемияға қарсы, ноотропты, вегетотропты, стрессорға қарсы, анксиолитикалық, антиконвульсанттық, алкогольге қарсы, кардиопротекторлық, антиатерогендік, геропротекторлық әсерлерге ие. Жедел инсульт пен созылмалы цереброваскулярлық бұзылуларды емдеуде мексидолды клиникалық және амбулаториялық тәжірибеде кеңінен қолдану оның осы жағдайларды емдеуде қолданылатын ең тиімді дәрілердің бірі екенін көрсетті.
Мексидол препаратының клиникалық тиімділігі, қолдану қауіпсіздігі және жақсы төзімділігі химиясы бар науқастарды, соның ішінде қатар жүретін науқастарды емдеу үшін инъекция түрінде ұзақ мерзімді дәйекті терапияны, содан кейін екі айлық таблеткаға ауысуды ұсынуға мүмкіндік береді.
Библиографиялық сілтемелер
1. Gusev EI, Skvortsova VI, Krylov VV. Reduction of mortality and disabili ty from brain vascular diseases in the Russian Federation. Nevrologicheskii vestnik = Neurological Bulletin. 2007; 39(1):128-33. (In Russ.)
2. Zharkinbekova NA. Chronic cerebral ischemia: review of published works, pathogenetic approaches to therapy. Meditsina (Almaty) = Medicine (Almaty). 2020;3-4(213-214):64-73 (In Russ.). DOI: 10.31082/1728-452X-2020-213-214-3-4-64-73
3. Akhmetzhanova ZB, Medukhanova SG, Zhumabaeva GK, Adilbekov EB. Stroke in Kazakhstan. Neirokhirurgiia i nevrologiia Kazakhstana = Neurosurgery and Neurology of Kazakhstan. 2019;2(50). (In Russ.)
4. Skvortsova VI, Stakhovskaya LV, Gudkova VV, Alekhine AV. Khronicheskaia nedostatochnost mozgovogo krovoobrashcheniia [Chronic cerebral circulatory insufficiency]. In: Gusev E.I., Konovalov A.N., Skvortsova V.I., A.B. Gekht. Neurology: National Guide. Moscow: GEOTAR-Media; 2010:637-656
5. Alvarez XA, Ruether E, Moessler H. Efficacy of cerebrolysin in moderate to moderately severe Alzheimer's disease. In:Research and practice in Alzheimer's disease. Vol. 5. Paris: Serdi Publishing, New York: Springer Publishing Company; 2001:179-86
6. Szapary L, Horvath B, Marton Z, et al. Hemorheological disturbances in patients with chronic cerebrovascular diseases. Clin Hemorheol Microcirc. 2004;31(1):1-9
7. Erkinjuntti T, Roman G, Gauthier S, et al. Emerging therapies for vascular dementia and vascular cognitive impairment. Stroke. 2004 Apr;35(4):1010-7. Epub 2004 Mar 4
8. Preobrazhenskaya IS, Yakhno NN. Alzheimer's disease: pathogenesis, clinic, treat ment. Russkii meditsinskii zhurnal = Russian Medical Journal. 2002;10(25): 1143-7. (In Russ.)
9. Skvortsova VI. Reduction of morbidity, mortal ity and disability from strokes in the Russian Federation. Materialy II Rossiiskogo Mezhdunarodnogo kongressa «Tserebrovaskulyarnaya patologiya i insul't». 17–20 sentyabrya 2007 g., Insul't, spetsvypusk [Proceedings of the II Russian International Congress «Cerebrovascular pathology and stroke». September 17-20, 2007, Stroke, special issue]. Saint Petersburg; 2007. P. 25-9]
10. Sachdev P.S., Brodaty H, Valenzuela M.J, et al. The neuropsyhological profile of vascular cognitive impairment in stroke and TIA patients. Neurology. 2004 Mar 23;62(6):912-9
11. Gusev E.I, Skvortsova V.I. Ishemiya golovnogo mozga [Cerebral ischemia]. Moscow: Meditsina; 2003:320
12. Sturov NV, Manyakin IS, Basova EA. Vascular encephalopathy at arterial hypertension as a combination of cognitive impairment and organic brain damage. Trudnyi patsient = Difficult patient. 2011;9(1):26-9. (In Russ.)
13. Damulin IV, Parfenov VA, Skoromets AA, Yakhno NN. Circulatory disorders in the brain and spinal cord. In: Yakhno NN, Shtul'man DR, editors. Bolezni nervnoi sistemy. Rukovodstvo dlya vrachei [Diseases of the nervous system. A guide for physicians]. Moscow; 2003:275
14. Parfenov VA. Differential diagnosis and treat ment of dyscirculatory encephalopathy. Consilium Medicum. 2013;(9):28-32. (In Russ.)
15. Zakharov VV, Vakhnina NV. Cognitive impair ment in cerebrovascular diseases. Effektivnaya farmakoterapiya. Nevrologiya i psikhiatriya = Effective pharmacotherapy. Neurology and psychiatry. 2014;(1):14-22. (In Russ.)
16. Tabeeva GR. Golovnaya bol'. Rukovodstvo dlya vrachei [Headache. A guide for physicians]. Moscow: GEOTAR-Media; 2014:188
17. Golovacheva VA, Parfenov VA. Chronic daily headache under the guise of dyscirculatory encephalopathy. Meditsinskii sovet = Medical Council. 2015;(2): 72-7. (In Russ.)
18. Zamergrad MV. Dizziness in patients diagnosed with dyscirculatory encephalopathy. Meditsinskii sovet = Medical Council. 2014;(5):22-6. (In Russ.)
19. Pizova NV, Druzhinin DS. Chronic ischemic cerebrovascular diseases: pathogenesis and treatment. Nevrologiya, neiropsikhiatriya, psikhosomatika = Neurology, Neuropsychiatry, Psychosomatics. 2010;2(4): 36-41. (In Russ.)]. doi: 10.14412/2074-2711 2010-114 27
20. Diabetes Atlas. 51th edition. International Diabetes Federation; 2011.
21. Bloomgarden ZT. Cardiovascular disease in diabetes. Diabetes Care. 2008 Jun;31(6):1260-6. doi: 10.2337/dc08-zb06
22. Shishkova V, Zotova L, Shklovskii V. Cerebrovascular complications in patients with diabetes mellitus. Vrach = Vrach. 2013;(9):21-5. (In Russ.)
23. Mozaffarian D, Benjamin EJ, Go AS, Arnett DK, Blaha MJ, Cushman M et al. Heart disease and stroke statistics-2015 update: a report from the American Heart Association. Circulation. 2015;131(4):29-322
24. Meschia JF, Bushnell C, Boden-Albala B, Braun LT, Bravata DM, Chaturvedi S et al. Guidelines for the primary prevention of stroke. A statement for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2014; 45(12):3754-3832
25. Saini M, Ikram K, Hilal S, Qiu A, Venketasubramanian N, Chen C. Silent stroke: not listened to rather than silent. Stroke. 2012 Nov;43(11):3102-4. doi: 10.1161/STROKEAHA.112.666461. Epub 2012 Sep 4. PMID: 22949470
26. Gupta A, Giambrone AE, Gialdini G, Finn C, Delgado D, Gutierrez J, Wright C, Beiser AS, Seshadri S, Pandya A, Kamel H. Silent Brain Infarction and Risk of Future Stroke: A Systematic Review and Meta-Analysis. Stroke. 2016 Mar;47(3):719-25. doi: 10.1161/ STROKEAHA.115.011889. PMID: 26888534; PMCID: PMC4766016 13
27. Saini M, Ikram K, Hilal S, Qiu A, Venketasubramanian N, Chen C. Silent stroke: not listened to rather than silent. Stroke. 2012 Nov;43(11):3102-4. doi: 10.1161/STROKEAHA.112.666461. Epub 2012 Sep 4. PMID: 22949470
28. Yakhno NN, Lokshina AB, Zakharov VV. Mild and moderate cognitive impairment in cerebrovascular insufficiency. Klinicheskaia gerontologiia = Clinical Gerontology. 2005;11(9):38–39. (In Russ.)
29. Nurguzhaev ES, Turuspekova ST, Nurzhanova RB, Bahytova NB, Srailova КB, Demesinova BK. Chronic cerebral ischemia: from diagnosis to pathogenetic therapy (literature review). Meditsina (Almaty) = Medicine (Almaty). 2024;1(237):50-58. (In Russ.). doi: 10.31082/1728-452X-2024-237-1-50-58
30. Antipenko EA, Shulyndin AV, Belyakov KM. Neurometabolic therapy of mild cognitive impairment in patients with chronic cerebral ischemia. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. 2024;124(3):42‑51. (In Russ.). https://doi.org/10.17116/jnevro202412403142
31. Voronina TA. Mexidol: the spectrum of pharmacological effects. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. 2012;112(12):86-90. (In Russ.). PMID: 23461005
32. Fedorov VN, Petrovsky AK, Vdovichenko VP, Zakharova MN, Arshinov A V. Problems of classification and characteristics of neurotropic agents used for the treatment of cerebral circulatory disorders. Zhurnal «Meditsinskaia etika» = Journal "Medical Ethics". 2022,10 (1):25-33. (In Russ.)
33. Gromova OA, Torshin IYu, Stelmashuk EV. et al. To study the neuroprotective effect of Mexidol on a cellular model of glutamate stress. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. 2017;117(12):71-77. (In Russ.). https://doi.org/10.17116/jnevro201711712171-77
34. Shchulkin AV. Modern ideas about the antihypoxic and antioxidant effects of Mexidol. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. Special issues. 2018;118(12-2):87-93. (In Russ.). https://doi.org/10.17116/jnevro201811812287
35. Voronina TA. Mexidol: spectrum of pharmacological effects. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. 2012;112(12):86-90. (In Russ.)
36. Gromova OA, Torshin IYu, Fedotova LE. Geriatric information analysis of the molecular properties of Mexidol. Nevrologiia, neiropsikhiatriia, psikhosomatika = Neurology, Neuropsychiatry, Psycho somatics. 2017;9(4):46-54. (In Russ.). https://doi.org/10.14412/2074-2711-2017-4-46-54
37. Gromova OA, Torshin IYu, Sardaryan IS, et al. Comparative chemoreactomiс analysis of Mexidol. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. Special issues. 2017;117(1-2):75-83. (In Russ.). https://doi.org/10.17116/jnevro20171171275-84
38. Voronina TA. Mexidol: spectrum of pharmacological effects. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. 2012;112(12):86-90. (In Russ.)
39. Zhuravleva MV, Prokofiev AB, Serebrova SYu. et al. Efficacy and safety of ethylmethylhydroxypyridine succinate in patients with chronic cerebral ischemia. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. 2020;120(6):119-124. (In Russ.). https://doi.org/10.17116/jnevro2020120061119
40. Chukanova EI, Chukanova AS, Mamayeva KhI. The results of the study of the efficacy and safety of mexidol in patients with chronic cerebral ischemia. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. 2015;115(2-1):71-74. (In Russ.). doi: 10.17116/jnevro20151152171-74
41. Chukanova EI, Chukanova AS. Efficacy and safety of the drug mexidol FORTE 250 as part of sequential therapy in patients with chronic ischemia of the brain. Zhurnal Nevrologii i Psikhiatrii im. S.S. Korsakova = S. Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. 2019;119(9):39-45. (In Russ.). https://doi.org/10.17116/jnevro201911909139
42. Fedin AI, Zakharov VV, Tanashyan MM, Chukanova EI, Madzhidova EN, Shchepankevich LA, Ostroumova OD. Results of an international multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled study assessing the efficacy and safety of sequential therapy with Mexidol and Mexidol FORTE 250 in patients with chronic brain ischemia (MEMO). Zhurnal nevrologii i psikhiatrii im. S.S. Korsakova = SS Korsakov Journal of Neurology and Psychiatry. 2021;121(11):7–16. (In Russ.). https://doi.org/10.17116/jnevro202112
43. Available from: http://register.ndda.kz/category/search_prep
Жүктелулер
Жарияланды
Шығарылым
Бөлім
Лицензия
Бұл жұмыс бойынша лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Бүкіләлемдік қол жетімді.
