ИНСУЛИНГЕ ТӨЗІМДІЛІК ПЕН АЛИМЕНТАРЛЫҚ СЕМІЗДІКТІҢ ПАЙДА БОЛУЫНДАҒЫ БИОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛСЕНДІ ХРОМНЫҢ ЫҚТИМАЛ РӨЛІ ТУРАЛЫ ТҰЖЫРЫМДАМА
##semicolon##
https://doi.org/10.31082/1728-452X-2021-223-1-34-38##semicolon##
6-және 3-валентті хром, инсулинге төзімділік, тотығу-тотықсыздану жағдайы, инсулин рецепторы, алиментарлық семіздік, қант диабеті##article.abstract##
Алиментарлық семіздік пен 2 типтегі қант диабеті кезіндегі инсулинге төзімділіктің пайда болуының метаболикалық себептеріне байланысты тағамдық хром мен хромдық нутрицевтиктердің болжамды рөлінің тұжырымдамасы ұсынылған. Хромның тотығу-тотықсыздануына байланысты осындай патологиялық жағдайда инсулин рецепторларының құрылымдық ұйымдастырылуы мен конформациясының бұзылуы болжанады. Жалпы химия мен хром метаболизмінен алынған мәліметтер негізінде инсулинге төзімді күйдегі 3 валентті белсенділікпен салыстырғанда 6 валентті хромның үлкен биологиялық белсенділігі болжанады.
Мақсаты. Зат алмасу деңгейіндегі инсулинге төзімділікке байланысты хромның тамақ өнімдері мен хромды нутрицевтиктердің құрамына болжамды қатысуының әдеби деректерін талдау.
Материал және әдістері. Әдебиетке анализ жасау барысында талданып отырған мәселе бойынша аса маңызды және мәні бар тереңдігі 60 жылға дейін жететін монографиялар мен мақалаларға қатысты іздеу және таңдау әдісі пайдаланылды. Іздеу критерийлері ретінде тамақ хромының инсулинге тәуелді жасушалардың метаболикалық реакциясымен және инсулин рецепторларының белсенділігімен тікелей байланысты жұмыстар саналды. Соңғы 10 жыл ішінде жарияланған, түбегейлі жаңалық енгізетін және нақты проблема үшін түбегейлі маңызы бар жұмыстар анықталған жоқ.
Нәтижелері мен талқылауы. Инсулинге төзімділіктің қалыптасуының метаболикалық себептеріне және хромның тотығу-қалыпқа келу күйіне байланысты инсулин рецепторларының құрылымдық ұйымдастырылуына орай хромның маңызды элемент ретінде болжамды қатысу тұжырымдамасы келтірілген.
##submission.citations##
Schwarz K. A glucose tolerance factor and its differentiation from factor 3. Arch. Biochem. Biophys. 1957;72:515–518
Schwarz K, Mertz W. Chromium (III) and the glucose tolerance factor. Arch. Biochem. Biophys. 1959;85:292–295
Leinger A. Biochemistry: Molecular basis of the structure and functions of the cell. Transl. from English. Moscow: Mir, 1976.
Prosser L. Comparative physiology of animals. In 3 vol. M.: Mir, 1977;1:606
Lukyanova LD, Balmukhanov BS, Ugolev AT. Kislorodzavisimye protsessy v kletke i ee funktsionalnoe sostoianie [Oxygen-dependent processes in the cell and its functional state]. Moscow: Nauka, 1982.
Zbarsky BI, Ivanov II, Mardashev SR. Biologicheskaia khimiia. [Biological chemistry]. L: Medicine, 1972:583
Nekrasov BV. Osnovy obshchei khimii [ Fundamentals of General Chemistry]. In 2 vol., 3rd ed. Moscow: Chemistry, 1973: 656
Kreshkov AP. Osnovy analiticheskoi khimii: Teoreticheskie osnovy. Kachestvennyi analiz [ Fundamentals of Analytical Chemistry: Theoretical Foundations. Qualitative analysis]. In 3 vol. M.: Chemistry. 1971; 2: 456
Lavrukhina AK., Yukina LV. Analiticheskaia khimiia khroma
[Analytical chemistry of chromium]. Moscow: Nauka, 1979:219
Mertz W. Chromium occurrence and function in biological systems. Physiological Reviewes. 1969;49(2):239
Petrilli FL, De Flora S. Oxidation of inactive trivalent chromium to the mutagenic hexavalent form. Mutat. Res. 1978;58:167–173
Anis SS, Mansour MA. Kinetics and mechanisms of the oxidation of nitrilotris (methylenephosphonato) chromium (III) by periodate. Trans. Chem. 2001;26: 695–699
Pal SC, Tarafder MTH. Kinetics and mechanism of oxidation of two new chromium (III) complexes by hydrogen peroxide. Indian J Chem. 1996;A35:960–963
Rajan R, Nair BU, RamasamiInorg T. Hypochlorite oxidation of a chromium (III) Schiff base complex. React. Mech. (Amsterdam). 2000;1: 247–255
Jain SK, Kannan K. Chromium chloride inhibits oxidative stress and TNF-α secretion caused by exposure to high glucose in cultured U937 monocytes. Biochem. Biophys. Res. Commun. 2001;289:687–691
Prior W. Free radicals in biology. In 2 vol. Transl. from English. Moscow: Mir, 1979:318
Vincent JB. The Nutritional Biochemistry of Chromium (III).
Amsterdam: Elsevier, 2007:279
