ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ҚАЛҚАНША БЕЗІ ҚАТЕРЛІ ІСІГІН БАҒАЛАУ
##semicolon##
https://doi.org/10.31082/1728-452X-2020-221-222-11-12-2-7##semicolon##
қалқанша безінің қатерлі ісігі, аурушаңдық, Қазақстан##article.abstract##
Қалқанша безі қатерлі ісігі эндокриндік бездердің ішінде ең көп кездесетін қатерлі ісік. Обырды зерттеу жөніндегі халықаралық агенттіктің мәліметтері бойынша, 2020 жылы әлемде 586 200-ден астам жаңа қалқанша безі қатерлі ісігі ауруы тіркелді және әлемде әр түрлі көрсет кіштерге ие болды.
Зерттеудің мақсаты. Қазақстанда қалқанша безі қатерлі ісігі ауруының ерекшеліктерін бағалау.
Материал және әдістері. Зерттеу ретроспективті – зерттелетін кезең 10 жылды құрады (2009-2018 жж.). Зерттеуге арналған материал жаңа қалқанша безі қатерлі ісігі жағдайлары туралы мәліметтер болды. Онкоэпидемиологияның сипаттамалық және аналитикалық әдістері қолданылды. Нәтижелері және талқылауы. Әйелдерде қалқанша безі қатерлі ісігі бар науқастардың орташа жасы (51,81±0,2 жас) ерлерге қарағанда (53,2±0,5 жас) жас екендігі анықталды. Әйелдерде аурудың өрескел және стандартталған көрсеткіштері (тиісінше 5,4±0,40/0000 және 5,1±0,370/0000) ерлерге қарағанда жоғары болды (тиісінше 0,9±0,10/0000 және 1,1±0,10/0000). Қалқанша безі қатерлі ісігімен сырқаттанушылықтың жас көрсеткіштері 60-69 жас аралығындағы шыңға жетті – 4,21± 0,200/0000 ер адамдарда және әйелдерде – 15,37± 1,210/0000. Ауру үрдістері әйелдерде де (Тө=+7,8%) және ерлерде де (Тө=+5,0%) өсу үрдісіне ие болды.
Қорытынды. Жалпы республика бойынша қалқанша безі қатерлі ісігімен сырқаттанушылықтың жас-жыныстық ерекшеліктері анықталды. Алынған мәліметтерді қатерлі ісікке қарсы шараларды жоспарлау кезінде қолдану ұсынылады.
##submission.citations##
Ferlay J, Ervik M, Lam F, Colombet M, et al. (2018). Global Cancer Observatory: Cancer Today. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer. Available from: https://gco.iarc.fr/ today, accessed december 2, 2020
Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, et al. Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2018 Nov;68(6):394-424. doi: 10.3322/caac.21492
Ferlay J, Colombet M, Soerjomataram I, et al. Estimating the global cancer incidence and mortality in 2018: GLOBOCAN sources and methods. Int J Cancer. 2019 Apr 15;144(8):941-1953. doi: 10.1002/ijc.31937
Vaccarella S, Franceschi S, Bray F, et al. Worldwide thyroid-cancer epidemic? N Engl J Med. 2016;375(7):614-617. doi:10.1056/NEJMp1604412.
Kitahara CM, Sosa JA. The changing incidence of thyroid cancer. Nat Rev Endocrinol. 2016;12(11):646-653. doi: 10.1038/nrendo.2016.110
Fraser S, Zaidi N, Norlén O, et al. Incidence and Risk Factors for Occult Level 3 Lymph Node Metastases in Papillary Thyroid Cancer. Ann Surg Oncol. 2016 Oct; 23(11):3587-3592. doi: 10.1245/ s10434-016-5254-8
Igissinov N, Kozhakhmetov S, Zhantubetova M, et al. Thyroid Cancer in Kazakhstan: Component Analysis of Incidence Dynamics. Asian Pac J Cancer Prev. 2019 Sep 1;20(9):2875-2880. doi: 10.31557/ APJCP.2019.20.9.2875
Pellegriti G, Frasca F, Regalbuto C, et al. Worldwide increasing incidence of thyroid cancer: update on epidemiology and risk factors. J Cancer Epidemiol. 2013;2013:965212. doi: 10.1155/2013/965212
Rumyantseva UV, Rumyantsev PO, Ilyin AA. Clinical and genetic aspects of diagnosis and treatment of hereditary forms of medullary thyroid cancer. Problemy endokrinologii = Problems of Endocrinology. 2006;5(2):21-27. (In Russ.)
Cancer epidemiology: principles and methods/ Isabel dos Santos Silva. Lion, France: IARC, 1999
Primenenie metodov statisticheskogo analiza dlya izucheniya obshestvennogo zdorovya I zdrovoohraneniya [Application of statistical analysis methods for the study of public health and public health]. M: GEOTAR-MED; 2011:256
Toshiro Tango. Statistical Methods for Disease Clustering. Springer Science+Business Media, LLC; 2010:247
Merkov AM, Polyakov LE. Sanitarnaya statistika [Sanitary statistics]. Leningrad: Medicine; 1974:384
Omar B, Ahmad, Cynthia Boschi-Pinto, Alan D Lopez, et al. Age standardization of rates: a new who standard. GPE Discussion Paper Series: No.31 EIP/GPE/EBD World Health Organization 2001. Available from: http://www.who.int/healthinfo/paper31.pdf. (accessed November 10, 2020)
Recommendations of the National Cancer Institute (USA) on the use of the World Standard (WHO 2000-2025). Available from: http://seer.cancer.gov/stdpopulations/world.who.html (accessed November 10, 2020)
